سرقفلی چیست ؟

سرقفلی در لغت عبارت است از حقی که بازرگان و کاسب به محلی پیدا می کند،به جهت تقدم در اجاره ،حسن شهرت،جمع آوری مشتری و رونق کسبی که در اثر عملکرد مستاجر محل بوجود می آید.

(قانون روابط مالک و مستأجر،مصوب خرداد ماه ۱۳۳۹ که به صراحت حق کسب و پیشه و تجارت را شناخته است.) سرقفلی در حقیقت وجه و پولی است. که مستأجر برای مالکیت منافع یک مکان تجاری به مؤجر و مالک پرداخت میکند. ولی همچنان مالکیت عین و ملک مکان تجاری متعلق به مؤجر و مالک باقی میماند. و برای استفاده مستأجر از عین و ملک مکان تجاری قرارداد اجاره با صاحب ملک منعقد میشود. و اجاره بها توسط مستأجر به مؤجر و مالک پرداخت میشود.

نکات مهم سرقفلی

۱ ــ حق سرقفلی به مالک پرداخت می شود (توسط مستأجر) نه به مستأجـــر اول. از این رو شهرت تجاری و رونق کسبی و اعتبار صنفی که ناشی از عمل مستأجر است در تعیین میزان سر قفلی تأثیری ندارد.

۲ ــ حق سرقفلی ضمن عقد اجاره یا خارج از آن فقط تا زمـــــــان تخلیــــه عین مستأجره در حق مالک تحقق پیدا می کند.

۳ ــ در زمان تخلیه عین مستأجره حق سر قفلی می بایست به مستأجـــر به قیمت عادلانه روز مسترد گردد. حتی اگر مستأجر هیچ گونه فعالیت کسبی نداشته باشد.

توضیح : اینکه استرداد سر قفلی به قیمت عادله روز باشد و یا مبلغ اولیه پرداختی در زمان انعقاد عقد اجاره ، تابع توافق طرفین ( موجر و مستأجر ) و یا شروط ضمن عقد است.

۴ – نقل و انتقال حق سر قفلی ضمن منافع مورد اجاره به صورت عادی و رسمی امکان پذیر است.

۵ – شرط تحقق و تکوین حق سر قفلی منوط به قرار داد اجاره نمی باشد. یعنی مالک پیش از رابطه اسیجاری واجد حق سر قفلی می باشد. و بدین جهت می تواند این حق را به دیگری واگذار کند.

۶ – حق سر قفلی ذاتاً قابل اعراض و اسقاط است.

۷ – در تعیین میزان حق سر قفلی هیچ عاملی غیر از خواست مالک دخالتی ندارد. و لذا اوست که مبلغ سر قفلی را معین می کند. و اعلام می دارد طرف مقابل مستأجر می تواند بپذیرد و یا رد پیشنهاد کند.

۸ – حق سرقفلی مربوط به محل معین است.

۹ – حق سرقفلی در تفریط از بین نمی رود.

۱۰ – مشروعیت حق سرقفلی ناشی از احکام اوّلی است.

۱۱ – وفق قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۵۶ حق سرقفلی برای مستأجر شناخته نشده. آنچه در آن قانون مورد تأیید است ، حق کسب و پیشه می باشد.

۱۲ – در قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۷۶ انتقال سرقفلی از مالک به مستأجر و از مستأجر به مستأجر پیش بینی شده است.